“พด” รุกขยายผลความสำเร็จด้านอนุรักษ์ดินและน้ำ”บ้านเล็กในป่าใหญ่ดอยฟ้าห่มปก”อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่

“พด” ชูผลสำเร็จด้านอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่สูง โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ดอยฟ้าห่มปก” อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ พร้อมเร่งขยายผลสู่ทำการเกษตรในพื้นที่สูง สร้างแหล่งผลิตทางการเกษตรที่ยั่งยืน

ดร.อาทิตย์ ศุขเกษม รองอธิบดีกรมพัฒนาที่ดิน กล่าวว่า โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริโครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ดอยฟ้าห่มปก ตำบลแม่สาว อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ นับเป็นอีกโครงการสำคัญ ที่กรมพัฒนาที่ดินได้เข้าไปดำเนินการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่การเกษตรอย่างเหมาะสม เพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดินและส่งเสริมการใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมขยายผลความสำเร็จผลักดันให้ เป็นพื้นที่ต้นแบบด้านการอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่สูงยังชุมชนพื้นที่สูงอื่น ๆ ในประเทศต่อไป

ปัจจุบันเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการฯ เล็งเห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ดินและน้ำ การบูรณาการร่วมกันของหน่วยงานที่อยู่ในพื้นที่ เช่น หน่วยงานในสังกัดกระทรวงเกษตรฯ กรมป่าไม้ และผู้นำท้องถิ่น รวมถึงชุมชนที่ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ส่งผลให้เกษตรกรในพื้นที่แห่งนี้ประสบความสำเร็จในอาชีพเกษตรกรรม ผลผลิตที่อุดมสมบูรณ์ จากเมื่อก่อนพื้นที่ดังกล่าวนิยมปลูกพืชเชิงเดี่ยว เกษตรกรมีการใช้ปุ๋ยเคมีทำให้ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ กรมพัฒนาที่ดิน โดยสถานีพัฒนาที่ดินเชียงใหม่ สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 6 ได้เข้ามาแนะนำการปรับปรุงดิน โดยการนำวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรมาทำเป็นปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ เพื่อใช้กับพืชที่เกษตรกรปลูกจึงทำให้ดินกลับมาอุดมสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น

นอกจากนี้ ยังได้เข้าดำเนินการพัฒนาพื้นที่โดยทำขั้นบันไดดินและปลูกหญ้าแฝก เพื่อช่วยแก้ปัญหาดินสไลด์บนพื้นที่เกษตรกรรมของเกษตรกร และได้สร้างฝายชะลอน้ำเพื่อกักเก็บน้ำทำให้ดินชุ่มชื้น พร้อมทั้งให้ความรู้การอนุรักษ์ดินและน้ำแก่เกษตรกรในพื้นที่อย่างสม่ำเสมอจนเกษตรกรมีองค์ความรู้ด้านการปลูกพืช ดูแลดิน ลดต้นทุนการใช้ปุ๋ยเคมี และหันมาใช้เทคโนโลยีชีวภาพของกรมพัฒนาที่ดิน จนทำให้ชีวิตเกษตรกรมีความเป็นอยู่ดีขึ้น

นอกจากการส่งเสริมเกษตรกรในด้านงานจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำแล้ว สถานีพัฒนาที่ดินเชียงใหม่ยังส่งเสริมการปลูกหญ้าแฝก การใช้ปุ๋ยหมัก พด.1 การใช้น้ำหมัก พด.2 สนับสนุนในทุก ๆ ด้าน พร้อมทั้งลงพื้นที่คอยช่วยเหลือดูแลเกษตรกรในแต่ละพื้นที่ ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น ปลูกพืชได้หลากหลายชนิด ผลสำเร็จจากงานจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำโครงการดอยฟ้าห่มปก ส่งผลให้เกษตรกรสามารถจัดการพื้นที่ได้อย่างเป็นระบบ มีสัดส่วนในการปลูกพืช อีกทั้งยังพึ่งพาตนเองและคนในชุมชนได้ นอกจากนี้ยังเป็นการฟื้นฟูผืนป่าให้กลับมามีความอุดมสมบูรณ์และยังเป็นการช่วยรักษาแหล่งต้นน้ำอีกทางหนึ่งด้วย
ด้านนายนิลภัทร คงพ่วง ผู้อำนวยการสถานีพัฒนาที่ดินเชียงใหม่ กล่าวถึงขั้นตอนการดำเนินงานว่า จะเน้นส่งเสริมเกษตรกรในพื้นที่ปลูกพืชเชิงเดี่ยว ทำขั้นบันไดดิน และปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันไม่ให้หน้าดินพังทลาย โดยปัจจุบันได้เข้าไปส่งเสริมเกษตรกรและพัฒนาพื้นที่ โดยการส่งเสริมการทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ อาทิ การสร้างคูเบนน้ำรูปสี่เหลี่ยมคางหมู การสร้างขั้นบันไดดินแบบไม่ต่อเนื่อง การสร้างขั้นบันไดดินแบบต่อเนื่อง การทำทางลำเลียงในไร่นา การทำฝายชะลอน้ำแบบกระสอบปูนทราย การปรับระดับพื้นที่นา และการสร้างถังเก็บน้ำคอนกรีตเสริมเหล็ก ขนาดความจุ 45 ลูกบาศก์เมตรในพื้นที่เกษตรกร ตำบลแม่สาว อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดินได้อย่างยั่งยืน

สำหรับประโยชน์ของโครงการในส่วนของการปรับพื้นที่และการปรับหน้าดิน สามารถทำให้น้ำกระจายอย่างสม่ำเสมอ พอดีกับที่พืชต้องการ และทุ่นเวลาการทำงาน เพราะการปรับพื้นที่การปรับหน้าดินทำให้ไม่มีน้ำขัง ส่วนฝายชะลอน้ำแบบกระสอบปูนทรายสามารลดความรุนแรงของกระแสน้ำ ลดการชะล้างพังทลายของตลิ่งและช่วยดักตะกอนที่ไหลมากับน้ำ ลดการตื้นเขินที่ปลายน้ำ มีน้ำใสมีคุณภาพมากขึ้น อย่างไรก็ตามในพื้นที่ที่มีความชันสูง มีโอกาสเกิดการชะล้างพังทลายของหน้าดินได้ง่ายการทำเกษตรต้องควบคู่ไปกับมาตรการอนุรักษ์ดินและน้ำ โดยผสมผสานวิธีกลและวิธีการทางพืช เพื่อลดปัญหาการชะล้างพังทลายของหน้าดินแบบยั่งยืน